سلام، امیدواریم تا امروز از مطالب ارایه شده طی سلسله مقالات مربوط به معماری داخلی نهایت بهره و استفاده را برده باشید و کماکان با ما تا پایان مبحث امروز همراه باشید. موضوع مورد بحث در این مقاله، در ارتباط با آشنایی با تعدادی از سبکهای معماری داخلی ویژه قاره کهن یعنی آسیا است. همانطور که میدانید و در مقالات پیشین نیز بدان اشاره کردیم، از جمله مهمترین و معروفترین سبک های معماری در دنیا، سبک های چینی، ژاپنی و هندی می باشد. لذا امروز بر آن هستیم تا در ارتباط با این سه سبک معماری آسیایی بیشتر برایتان بگوییم و دانش و آگاهیتان را در این زمینه افزایش دهیم.
مقدمه
شناخت و آشنایی با انواع گوناگون سبک های رایج و مرسوم در معماری داخلی در طول تاریخ بسیار مهم است و به ما کمک میکند تا بتوانیم تصویر روشنتری از سبک های مختلف بدست آوریم.
آنچه که سبک های گوناگون و مختلف موجود در عرصه معماری داخلی را از هم متمایز و تفکیک میکند، طرز نگرش متفاوت آنها به رنگ، نور، فرم و نوع مبلمان در فضا و میزان خلوتی و شلوغی فضاهای داخلی است. آشنایی با جزییات هر سبکی به چگونگی اجرای معماری داخلی کمک میکند. در این مقاله، شما را با سه سبک معروف و مشهور آسیایی یعنی سبک های چینی، ژاپنی و هندی آشنا می سازیم.
معماری داخلی چین؛ ترکیبی از طبیعت، هنر و کارایی
معماری داخلی چین یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین سبکهای معماری در جهان است. این سبک، با قدمتی هم‌ردیف تمدن‌های کهن مانند ایران، مصر و یونان، الهام‌بخش بسیاری از کشورها از جمله ژاپن، کره، سنگاپور و مالزی بوده است.
یکی از ویژگیهای برجسته معماری چینی، هماهنگی عمیق آن با طبیعت است. چینی‌ها بیشتر به کشف زیبایی‌های طبیعی و ایجاد فضاهای شاعرانه می‌پردازند، نه به فرم‌های خشک و هندسی. چوب، به‌دلیل شرایط مرطوب آب‌وهوایی، متداول‌ترین مصالح ساخت در چین باستان بود. خانه‌ها، معابد و کاخ‌ها با سقف‌های سفالی شیروانی‌شکل و ساختار چندطبقه چوبی ساخته می‌شدند.
الگوهای خانه‌سازی در چین:
خانه‌های حیاط‌دار (سی‌هه‌یوان)
در شمال و شرق چین، خانه‌ها به شکل مربع با حیاط مرکزی ساخته می‌شدند. اتاق‌ها در چهار طرف حیاط قرار داشته و با راهروهایی به هم متصل بودند. این سبک مشابه خانه‌های دوره قاجار در ایران است. حریم خصوصی اهمیت زیادی داشت و فضای داخلی از بیرون قابل دید نبود.
خانه‌های دایره‌ای یا مستطیلی (تولولو)
این خانه‌ها بین قرون ۱۲ تا ۲۰ میلادی ساخته شده‌اند و از گل و خاک فشرده ساخته می‌شدند. ساختار پنج‌طبقه و مقاوم آنها، سکونت جمعیت زیادی را ممکن می‌ساخت. این بناها عایق حرارتی خوبی نیز داشتند و در تابستان خنک و در زمستان گرم بودند.
معماری چینی با تأکید بر طبیعت‌گرایی، نظم اجتماعی و زیبایی‌شناسی سنتی، همچنان الهام‌بخش طراحی داخلی مدرن در شرق و غرب جهان است.
اصول فنگ شویی و عناصر فرهنگی در معماری داخلی چین
در معماری داخلی چین، رعایت اصول فنگ شویی اهمیت ویژه‌ای دارد. این فن باستانی با هدف ایجاد تعادل و هماهنگی بین انسان و محیط پیرامون، تأثیر مثبتی بر سلامت جسم، روان، موفقیت و انرژی فضا دارد. عناصر اصلی فنگ شویی شامل آب، آتش، خاک، چوب و فلز هستند. نظم، دوری از انباشتگی و انتخاب درست رنگ‌ها از اصول کلیدی آن است.
رنگ‌ها در دکوراسیون چینی
رنگ‌های اصلی شامل قرمز، مشکی، زرد و طلایی هستند. در فرهنگ چینی، قرمز نماد شادی، خوشبختی و موفقیت است و اغلب در اتاق نشیمن به کار می‌رود.
نمادها و موتیف‌های فرهنگی
نماد معروف یین و یانگ بیانگر تعادل و تضاد مکمل در طبیعت است؛ مانند شب و روز یا آتش و آب. دیگر نمادهای محبوب شامل اژدها، ببر، ماهی، کاج، هلو، خرمالو، چتر، عود و آینه هستند که به‌عنوان نمادهای خوش‌یمن در فضاها استفاده می‌شوند.
پارتیشن‌ها و صفحات تاشو
در معماری سنتی چین، به‌جای پنجره‌های معمول، از پارچه، کاغذ و پارتیشن‌های چوبی حکاکی‌شده برای تقسیم فضا استفاده می‌شد. این طراحی باعث افزایش نور، تهویه بهتر و انعطاف در استفاده از فضا میشود. صفحات تاشو منقوش با نقوش سنتی یا خوشنویسی چینی نیز در زیباسازی فضا کاربرد زیادی دارند.
هنر خوشنویسی به طور قطع و یقین ( و البته به اعتقاد بسیاری از کارشناسان جهانی در این حوزه ) یکی از باشکوهترین هنرهای فرهنگ چین است.آنها با استفاده از قلم مو بر روی کاغذ و یا پارچه ای ابریشمی اقدام به نوشتن متون و اشعار زیبایی می کنند. بعد از خطاطی، دومین هنر مهم و شناخته شده چینی ها نقاشی است. علی الخصوص نقاشی با آبرنگ. بعد از نقاشی هنر شناخته شده بعدی چینی ها، مجسمه سازی است. بعد از آن میتوان به هنر سفال گری اشاره کرد.هنر حکاکی بر روی فلز و ظروف فلزی هم طرفداران بسیاری در میان مردمان سرزمین چین دارد. ضمن اینکه آنها در کار حکاکی بر روی چوب و مبلمان هم بسیار کارآزموده و خبره هستند.در چین،درب، پنجره،کابینت ها، پارتیشن ها، میز، مبل و صندلی و … دارای منبت کاری های زیبایی بوده که گاهی در ترکیب با هنر نقاشی نیز هستند.
عناصر و مبلمان سنتی در سبک چینی
در طراحی داخلی سنتی چین، مبلمان و عناصر تزئینی نقش مهمی در ایجاد فضایی متعادل، کاربردی و زیبا دارند. در ادامه به مهمترین موارد اشاره می‌کنیم:
1. چهارپایه، میز و صندلی‌ها
چهارپایه‌های چوبی با پایه‌هایی شبیه پای اسب از قدیم در چین رواج داشته‌اند. این چهارپایه‌ها در اندازه‌های مختلف، به‌عنوان صندلی یا پله کنار تخت کاربرد دارند. صندلی‌های نعل‌اسبی و دایره‌ای شکل از نمونه‌های رایج در مبلمان سنتی چینی هستند.
2. تخت خواب‌های چندمنظوره
تخت‌های چوبی سنتی چین با پنل‌های حکاکی‌شده، روزها برای نشستن و مطالعه و شب‌ها برای خواب استفاده می‌شدند. برخی تخت‌ها به شکل اتاقک چوبی و مناسب والدین طراحی می‌شدند و با نقوش سنتی تزئین می‌گردیدند.
3. کابینت و کمدهای لاکی
کابینت‌های آشپزخانه چینی با طرح شبکه‌ای و رنگ طبیعی چوب ساخته می‌شوند. این طراحی باعث تهویه طبیعی در گذشته می‌شد. کمدهای لاکی نیز با رنگ‌هایی مانند قرمز، مشکی و قهوه‌ای تیره و با یراق‌آلات طلایی و نقوش سنتی تزئین می‌شوند.
4. چراغ‌ها و فانوس‌ها
چراغ‌های فانوسی شکل از محبوب‌ترین عناصر نوری در چین هستند. این چراغ‌ها از جنس کاغذ، چوب، فلز یا پارچه و با طراحی‌های شبکه‌ای و رنگارنگ، جلوه‌ای سنتی و چشم‌نواز به فضا می‌بخشند.
سبک معماری داخلی ژاپنی، از شاخص ترین و مهمترین سبک های تاثیرگذار در حوزه معماری داخلی در جهان به حساب می آید. سبک معماری داخلی ژاپنی با قدمتی چندین هزار ساله، دارای اصالت و هویت تعریف شده و گویا و مشخصی از ویژگیها و شاخصه های سبکی، از کلیت فرم خارجی تا فضای داخلی و همچنین مبلمان و دیگر عناصر داخلی است.
آنچه که تحت عنوان خانه و سبک معماری ژاپنی در میان مردمان جهان مطرح و شناخته شده است، معمولا” خانه هایی است چوبی با سقف های شیب دار که در میان باغی مملو از درختان و گل ها و انواع مختلفی از گیاهان رنگارنگ قرار گرفته است.در این سبک از معماری، معماری بر روی سطح زمین توسعه پیدا میکند، به همین خاطر، در این سبک از معماری همواره شکل ساختمان و خانه ها از شکل عناصر طبیعی پیرامون خود متاثر میشود. در سبک معماری ژاپنی، سلسله مراتب فضایی در خانه های ژاپنی به شکلی نرم و سیال و البته با حداکثر پیوستگی رخ میدهد و مخاطب بدون آنکه متوجه جدایی فضا شود، نا خودآگاه به سمت فضای داخلی جذب می گردد.در معماری ژاپنی، وحدت و پیوستگی از ورودی فضای خارجی آغاز شده و در ادامه به باغ و مسیرهای هدفمند هدایت می گردد و بعد از آن به سمت ایوان و دالان خارجی و در انتها به ورودی فضاهای مختلف داخلی می رسد.در فضای داخلی خانه این پیوستگی از طریق درب های کشویی بین فضاهای داخلی و خارجی و درب های کشویی بین فضاهای بخشهای داخلی برقرار شده است که هویت های مستقل فضایی را حفظ می کنند و مرزهای نمادینی را تعریف میکنند.
سادگی در رنگ و تزئینات
سبک ژاپنی با حداقل رنگ و حذف تزئینات اضافی شناخته میشود. استفاده از چوب با طیف رنگ‌های قهوه‌ای، سبز و زرد کمرنگ در کنار سفید، فضایی آرام، طبیعی و ساده خلق میکند.
نمادها و ارتباط با طبیعت
در این سبک، طبیعت نقش محوری دارد. نمادهایی مانند لوتوس، شکوفه گیلاس، درنای ژاپنی و بونسای نه فقط در دکور بلکه در طرز تفکر و فلسفه زندگی ژاپنی‌ها حضور دارند.
هندسه و ساختار
معماری ژاپنی بر پایه خطوط افقی و عمودی، اشکال ساده و فرم‌های مکعبی شکل گرفته است. درب‌های کشویی کاغذی (شوجی) نیز نور طبیعی را وارد فضا میکنند و باعث اتصال درون و بیرون می‌شوند.
سقف‌ها و ارتفاع فضا
خانه‌های ژاپنی معمولاً دارای سقف‌های شیروانی، ارتفاع کم و با طراحی متناسب با کاربرد اتاق هستند. برخی سقف‌ها با بامبو و نقاشی تزئین می‌شوند.
پنجره‌ها
پنجره‌های طاق‌دار، ناقوسی و دایره‌ای در معماری سنتی ژاپن رایج‌اند. نوع گرد آن نمادی از روشنگری ذهن و هماهنگی با طبیعت محسوب میشود.
گیاهان و بونسای
در طراحی ژاپنی گل‌آرایی و گیاهان نقش کلیدی دارند. بونسای، افراهای مینیاتوری و بامبو گلدانی نه‌تنها برای زیبایی بلکه به عنوان نماد دوستی و آرامش استفاده می‌شوند.
کف‌سازی با تاتامی
کف‌پوش تاتامی از حصیر طبیعی تهیه شده و عایق حرارتی خوبی است. همچنین به‌عنوان واحد سنجش مساحت فضا نیز کاربرد دارد.
در سبک معماری داخلی سنتی ژاپن، سادگی، عملکردگرایی و پیوند با طبیعت حرف اول را می‌زند. در این فضاها از کف‌پوش‌های حصیری تاتامی، درب‌های کشویی (شوجی و فوسوما) و قفسه‌های چوبی ساده استفاده میشود. تو رفتگی‌هایی در دیوار به‌نام توکوناما برای نمایش اشیای هنری و ارزشمند طراحی می‌شوند.
کمدها و کابینت‌های قابل‌حمل چوبی، میزهای مطالعه کوتاه در دیوار، و کابینت‌های کشویی از عناصر کاربردی این سبک هستند. کوسن‌های نشیمن و صندلی‌های بدون پایه در اطراف میزهای کوتاه زاتاکو قرار می‌گیرند و فضایی راحت و صمیمی ایجاد میکنند.
عنصری به‌نام رانما (قاب چوبی بالای درها) نیز به نورگیری و تهویه بهتر کمک میکند. استفاده هوشمندانه از مبلمان ساده، سبک ژاپنی را به الگویی از توازن، آرامش و زیبایی مینیمال تبدیل کرده است.
نگاه نمادین و قدسی به جهان
معماری هندی ریشه در جهان‌بینی عرفانی و مذهبی مردم این سرزمین دارد. ساختارها اغلب پیچیده، باشکوه و آمیخته با نمادها و مفاهیم مقدس هستند. این سبک از تاثیرات متقابل با معماری ایرانی نیز بهره‌مند شده است.
خانه‌های سنتی ثروتمندان
در الگوی اول، خانه‌های وسیع دو یا چند طبقه با حیاط مرکزی طراحی می‌شوند. ورودی‌های خمیده، دیوارهای سنگی ضخیم، بام‌های مسطح، اتاق‌های متعدد (از جمله اتاق آیینه‌کاری، پذیرایی رسمی، خواب و حسابداری) و استفاده از مبلمان مجلل، سقف‌های طلاکوب و تخت‌خواب‌های نقره‌ای از ویژگیهای شاخص این مدل است.
خانه‌های مسلمانان هندی
الگوی دوم بر پایه حریم خصوصی و تقسیم‌بندی فضایی شکل گرفته است. خانه شامل ایوان ورودی، اتاق ابتدایی با حفاظ، حیاط مرکزی روباز برای تهویه و نورگیری، رواق‌های بیرونی و درونی و اتاق‌های اطراف حیاط است. معماری این نوع خانه‌ها سادگی را با کارایی و احترام به اعتقادات تلفیق میکند.
جمع‌بندی
معماری داخلی هندی با تکیه بر زیبایی، نمادگرایی و ساختارهای فرهنگی، تنوع و شکوه خاصی به فضا می‌بخشد.
رنگ در معماری هندی
رنگ در فرهنگ هندی نقش کلیدی دارد و از آیین‌ها تا طراحی داخلی حضوری پررنگ دارد. در این سبک، رنگ‌های سفید، قرمز، زرد، نارنجی، آبی، سبز و سیاه به‌صورت نمادین در مبلمان، دیوارها، مجسمه‌ها و پارچه‌ها دیده می‌شوند و روح زندگی آیینی را به فضا می‌دمند.
موتیف‌ها و نمادها
الگوهای رایج در سبک هندی مانند گل لوتوس، اسپیرال، بته جقه، طاووس، فیل، طوطی، طرح‌های هندسی و گیاهی، برگرفته از باورهای مذهبی و فرهنگی هستند. برخی از این موتیف‌ها، ریشه ایرانی دارند و در هنرهایی مانند قالی‌بافی، سفالگری و نقاشی کاربرد فراوان دارند.
صفحات جلی (Jali)
جلی‌ها، صفحات چوبی یا سنگی مشبک هستند که هم برای تقسیم فضا، تهویه، نورپردازی طبیعی و حفظ حریم به کار می‌روند. این عناصر همزمان جنبه کاربردی و زیبایی‌شناسی دارند.
طاق‌ها و فرم‌ها
طاق‌های نعل اسبی، نوک‌تیز (اوجی)، تری‌فویل و مولتی‌فویل از شاخصه‌های اصلی معماری هندی‌اند که به فضا فرم و هویت می‌بخشند.
تزیینات پرکار و هنرهای بومی
فضای داخلی خانه‌های هندی با انواع منبت‌کاری، حکاکی، نقاشی، پارچه‌های پولک‌دوزی، قالی‌ها و مبلمان رنگارنگ پوشیده شده است. هیچ سطحی بدون تزیین باقی نمی‌ماند.
از هنرهای برجسته میتوان به منبت‌کاری چوب، نقاشی نمادین روی مبلمان، سفالگری لعاب‌دار و نقوش ماندالا اشاره کرد که بیانگر پیوند عمیق میان هنر و مذهب در هند هستند.
در سبک معماری داخلی هندی، مبلمان و عناصر تزیینی نقش مهمی در زیبایی و هویت فضا دارند. از جمله شاخص‌ترین موارد میتوان به تابخور سلطنتی اشاره کرد؛ صندلی‌هایی چوبی با منبت‌کاری‌های ظریف و اشرافی. میزهای مربعی کوتاه (با ارتفاع حدود 25 تا 30 سانتی‌متر) نیز با نقوش سنتی و رنگارنگ تزئین شده‌اند.
تخت‌خواب‌های هندی اغلب با طاق، ستون، پرده‌های سلطنتی و منبت‌کاری‌های مجلل ساخته می‌شوند. کتابخانه‌های هندی دارای طاق‌های چند حلقه و حکاکی‌های دقیق هستند. همچنین مبل‌ها و صندلی‌های پایه کوتاه هندی همگی با نقوش سنتی و کار دست تزئین شده‌اند.
عنصر مهم دیگر مندیر (Mandir) است؛ فضای عبادت کوچک که در بخشهای عمومی خانه (به‌جز اتاق خواب) قرار می‌گیرد. این فضاها گاه دارای درب و گاه بدون درب ساخته می‌شوند.
در زمینه دکور، اشیای تزئینی کوچک مانند جعبه‌ها، ظروف سنتی، گلدان، شمعدان، آینه، مجسمه حیوانات مقدس (مثل فیل، اسب یا طاووس) بسیار رایج‌اند. برای روشنایی مصنوعی، از شمع در طاقچه‌های سنگی، عود، و چراغ‌های سنتی نفتی یا برنجی با طرح‌های اساطیری استفاده میشود. این چراغ‌ها با متریال‌هایی چون چوب، مرمر، فلز و موزاییک ساخته می‌شوند.
در پایان امیدواریم مطالب طرح شده در مقاله امروز مورد پسند و استفاده شما عزیزان قرار گرفته باشد.
شرکت معماری آرسا با تمرکز بر طراحی نوآورانه و خلاقانه در حوزه‌های غرفه‌سازی، طراحی داخلی، دکوراسیون و گرافیک، توانسته است پروژه‌های متنوع و منحصر به فردی را در سطح ملی و بین‌المللی اجرا کند. این شرکت با بهره‌گیری از تیمی متخصص و مجرب، به مشتریان خود راه‌حل‌های طراحی سفارشی و منحصر به فردی ارائه میدهد که به بهبود تجربه بصری و کاربری فضاها کمک میکند. ارسا با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها و متدهای طراحی، محیط‌هایی زیبا، کارآمد و خلاقانه خلق میکند که هر کدام بازتابی از هویت برند و نیازهای خاص مشتریان هستند.
